Veelgestelde vragen

Wij zijn onderweg om een Herenboerderij te realiseren. Een eigen boerderij waarmee we grip willen krijgen op wat we eten. Samen met jou willen we dit avontuur aan en ervaring opdoen rondom ‘samen duurzaam voedsel produceren’.

Omdat we misschien nog niet op alle individuele vragen een exact antwoord kunnen geven, hebben we hiernaast veelgestelde vragen en de antwoorden op een rijtje gezet. De lijst wordt regelmatig van een update voorzien.

Algemeen

Herenboeren De Groote Heide staat in de steigers.

Wat is een Herenboerderij?

Een Herenboerderij is een kleinschalig, gemengd boerenbedrijf. Een coöperatie van maximaal 200 huishoudens is eigenaar en samen hebben ze een boer in dienst die exclusief voor hen het eten produceert dat ze willen. Denk daarbij aan groenten, fruit, aardappelen, uien en vlees van runderen, varkens en kippen. Een Herenboerderij is 15 tot 20 hectare groot en voedt maximaal 500 mensen.
Bestaat er al een Herenboerderij?
Wat is nodig om een Herenboerderij op te richten?
- 100-200 huishoudens
- Geschikte (pachtbare) landbouwgrond*
- Een boer; de specialist die van alle markten thuis is en in dienst komt van Herenboeren Nederland.
*) bij voorkeur een areaal van 15 tot 20 hectare
Wat krijg je en wat kost het?

Benodigd startkapitaal

Voor de opzet van onze boerderij hebben we ongeveer 200 gezinnen nodig, ofwel 500 monden. Meedoen betekent dat je als huishouden lid wordt van de coöperatie en eenmalig 2.000 euro inlegt; het startkapitaal. Daarmee ben voor onbepaalde tijd voor mede-eigenaar van de boerderij.

Wekelijkse bijdrage

Daarnaast betalen de leden gezamenlijk de operationele kosten van de boerderij. De hoogte van het bedrag is afhankelijk van de begroting die de algemene ledenvergadering vaststelt en het aantal ‘monden’ dat je afneemt: Naar verwachting betaal je 10 euro per mond. Hiervoor ontvang je idealiter elke week gemiddeld 5 soorten groenten aangevuld met fruit, aardappelen, eieren alsook rund-, varkens- en kippenvlees. Mensen die geen vlees eten, betalen ongeveer 6 euro per week. Voor eenpersoonshuishoudens kennen we halve certificaten.

In termijnen betalen

Voor mensen die niet in staat zijn de 2.000 euro ineens te betalen, kan de coöperatie besluiten tot invoering van betaling in termijnen. Zo wordt de eenmalige investering uitgesmeerd over een periode van twee jaar.
Kan ik als vegetariër ook deelnemen?

Jazeker! Je kunt bij inschrijving aangeven of je volledig wilt afnemen of zonder vlees. Je inleg is gelijk aan dat van alle andere leden; eenmalig 2.000 euro. Je wekelijkse kosten zijn echter ongeveer de helft van volledige afnemers.

Je kunt per huishouden ook aangeven of leden wel of geen vlees willen afnemen, als bijvoorbeeld één persoon in het huishouden geen vlees wil en de rest wel.

De locatie

Herenboeren De Groote Heide bespreekt diverse mogelijkheden.

Landgoed Baronie van Cranendonck

Wat zijn de afhankelijkheden?
Eigenlijk is het nog te vroeg om het al aan de grote klok te hangen. Tegelijkertijd is het onmogelijk om het onder de hoge hoed te houden; de meeste kartrekkers en aspirant-leden wonen immers in een dorp en daar blijft niets lang geheim… Vandaar dat we in een zeer pril stadium delen dat we in gesprek zijn om op Landgoed Baronie van Cranendonck onze Herenboerderij De Groote Heide te starten. We noemen echter wel heel nadrukkelijk dat er nog allerlei afhankelijkheden zijn.

De twee belangrijkste afhankelijkheden voor vestiging op landgoed Baronie van Cranendonck zijn:
1. De definitieve uitwerking van het plan door de gemeente;
2. De instemming van onze aspirant-leden op deze beoogde locatie.
Wat zijn de vervolgstappen?

Herenboeren De Groote Heide

De keuze om voor een stuk grond te kiezen maken we natuurlijk samen: De aspirant-leden hebben bij de keuze van de grond een belangrijke stem! Op zondag 10 november staat dit onderwerp dan ook op de agenda van onze eerste ledendag. In aanloop daarnaartoe organiseren we kijkdagen op landgoed Baronie van Cranendonck. Zo kun je alvast een mening vormen.

Gemeente Cranendonck

De gemeente hoopt in november 2019 klaar te zijn met het uitwerken van de financiële scenario’s en de concrete invulling, blijkt uit de gesprekken. Vervolgens zal een raadsstuk worden ingebracht wat naar verwachting in februari 202o definitief kan worden goedgekeurd.
Hoe ziet het totale plan eruit?

Het is de bedoeling van de gemeente Cranendonck om op dit landgoed diverse initiatieven elkaar te laten versterken. “Op deze manier worden de maatschappelijke kansen, de beleving van de uitzonderlijke natuur en historie én de unieke ligging als potentiële poort van de Groote Heide benut”, schrijft het college van B&W in het raadsvoorstel van mei dit jaar.

Het plan wat nu voorligt biedt onder meer wandel-, men-, fiets- en belevingsroutes en heeft allerlei slaapmogelijkheden zoals een (camper)camping, ecolodges, hotel en B&B. Ook zou er plek moeten zijn voor (natuur-)coaching, yoga en bosbaden en moet het gebied ruimte bieden aan laagdrempelige horeca, agrarisch natuurbeheer en een paardenopleiding. De gemeente is hierover in gesprek met bestaande en een aantal nieuwe initiatiefnemers die allen de intentie hebben uitgesproken om zich te willen vestigen in het gebied.
Hoeveel hectare is beschikbaar?

Het plan voor landgoed Baronie van Cranendonck wat besproken wordt omvat ongeveer 40 hectare. Wij hopen dat er in de definitieve uitwerking van dit plan ongeveer 20 hectare voor Herenboerderij De Groote Heide zit. Nieuwsgierig naar de huidige verdeling? Kom dan naar een van de geplande Kijkdagen.
Waarom zijn wij enthousiast?
In de zoektocht naar een geschikt stuk grond voor onze Herenboerderij De Groote Heide hebben we als kartrekkers steeds een aantal criteria benoemd. En het landgoed Baronie van Cranendonck voldoet op meer punten dan we ooit hadden durven dromen!
- Centraal in De Groote Heide
- Goed bereikbaar vanaf de A2
- Grond al geschikt voor landbouw
- Diverse voorzieningen reeds aanwezig
  - Schuur
  - Watervoorziening
  - Elektra
  - Boomgaard
- Versterking van sociale aspect
- Voldoende parkeergelegenheid

De boerderij in de praktijk

De praktische kant van Herenboerderij De Groote Heide

Wat gaan we houden en verbouwen?

De bodem van de Herenboerderij bepaalt wat er in technische zin aan groenten en fruit verbouwd kan worden. Maar het zijn de bodem en de wensen van de Herenboeren die bepalen wat er daadwerkelijk op die grond verbouwd gaat worden. Net als dat de Herenboeren bepalen of en welke dieren er gehouden worden.

Op de eerste Herenboerderij in Boxtel verbouwen ze ongeveer 50 soorten groenten. Staan appel-, peren- en pruimenbomen. En lopen varkens, kippen en runderen voor vlees en eieren. Vanzelfsprekend eten de Herenboeren met de seizoenen mee. En is de oogst weersafhankelijk.
Wat mag ik dan wekelijks verwachten?

Om je een beter beeld te geven van wat je dan elke week mag verwachten hierbij het “Poot- en zaaiplan 2018” van Herenboeren Wilhelminapark in Boxtel. Voor de volledigheid: We telen in beginsel dat wat de leden van onze coöperatie willen eten. Via een enquête zullen we onderzoeken wat onze leden willen eten en in welke hoeveelheden. Rekeninghoudend met de teelttechnische mogelijkheden en de vruchtbaarheid van de bodem proberen we al deze groenten te telen.
Hoeveel eten wordt geproduceerd?

Onze boer werkt vraaggestuurd. De leden geven aan wat ze willen eten en de boer produceert dat uiteraard voor zover de omstandigheden, de grond en de regelgeving het toestaan.

Op basis van ervaringen uit Boxtel verwachten we de volgende productie: Circa 50 soorten groenten per jaar en daarmee wekelijks gemiddeld 5 soorten dit aanbod varieert met de seizoenen. Verder is de inschatting dat we wekelijks per mond 3-5 eieren ontvangen. Elke mond die van de boerderij eet krijgt ook meerdere pakketten vlees (21 kilo per jaar per mond); kippenvlees (4 tot 5 kilo), rundvlees (7 tot 8 kg), varkensvlees (10 kg) en vleeswaren (4 kg). Vegetariërs eten vanzelfsprekend alleen de groenten en het fruit.
Wanneer kan ik mijn eten ophalen?

In de toekomst is het op twee momenten in de week mogelijk om groenten, fruit, eieren en het bestelde vlees op te halen. De pakketten worden uitgeleverd bij een kraam op Herenboerderij De Groote Heide. De ervaring leert dat de meeste mensen het gewoon ontzettend leuk vinden om ten minste eens per week hun boerderij te bezoeken en collega-Herenboeren te ontmoeten.
Telen we biologisch?

Officieel niet. Biologisch is een officieel door SKAL verleend keurmerk. Iedereen die een biologisch product eet, weet dan zeker dat het voldoet aan de criteria van het keurmerk. Binnen de coöperatie zijn we onze eigen markt en bepalen we zelf hoe we werken aan een in alle opzichten duurzame voedselproductie. Het is onderdeel van onze zoektocht naar de ‘meest duurzame vorm van landbouw’. We noemen het zelf ook wel natuurgedreven landbouw.

We vinden transparantie en grip op de methode momenteel het belangrijkste sturingselement. Vraag gestuurd voedsel produceren; dat is wat ons drijft. In tegenstelling tot biologisch (productiemaximalisatie per ha) geeft dat meer ruimte om naar productie-optimalisatie te gaan.

We zoeken naar de draagkracht van de bodem voor voedselproductie, uitgaande van een gezonde bodem in een gezond landschap. Het gebruik van middelen wordt hierbij zoveel mogelijk voorkomen. En mocht een middel noodzakelijk zijn, dan gebruiken we een middel dat toegestaan is in de biologische landbouw.

Zie ook deze speciale website van Herenboeren Nederland
Slachten we zelf?
Wat als de oogst mislukt?

Het risico van een mislukte oogst spreiden we doordat we bij Herenboeren De Groote Heide verschillende soorten groenten en fruit verbouwen. Dus mocht een deel van de oogst mislukken dan zijn er nog voldoende andere producten om aan te bieden.

Daarnaast is er sprake van samenwerking met andere Herenboerderijen in de omgeving. Omdat iedere boerderij straks iets meer produceert dan strikt nodig is kunnen we mogelijk oogst uitwisselen.
Wat doet de boer (en wat doe jij)?

De coöperatie neemt een boer met kennis en ervaring in dienst. Hij of zij verricht het werk op het land en verzorgt de dieren. De begroting van de Herenboerderij biedt ruimte voor het inhuren van arbeid. Als de boer ziek is of extra handjes nodig heeft kan hij dus de hulp inroepen van boeren van de omliggende Herenboerderijen of loonwerkers inhuren.

De leden van de coöperatie kunnen ook meewerken op de Herenboerderij, maar dat hoeft niet. Als je alleen maar je oogst ophaalt, is dat ook goed.

Overige vragen

Andere veelgestelde vragen over Herenboeren De Groote Heide

Waarom verdient de omgeving van Leende een Herenboerderij?

De visie van Herenboeren sluit aan bij de persoonlijke motieven van de kartrekkers: meer grip op wat je eet, consument en producent dichterbij elkaar brengen, dierenwelzijn, eten met aandacht voor landschap en natuur. En samen met anderen! Want het fundament van zo’n Herenboerderij bestaat uit een groep mensen.
Hoe is een Herenboerderij gefinancierd?

Met de eenmalige inleg van 2.000 euro per huishouden, wordt de oprichting van de boerderij betaald. Denk daarbij aan het aanbrengen van irrigatie, hekken, hokken, rasters, eventuele bodemverbetering en de aanplant van bomen, struiken of de aanleg van paden. De jaarlijkse kosten worden begroot en gedeeld door het aantal personen dat van de boerderij eet. Bij jaarlijkse kosten kun je denken aan pacht, aankoop zaai- en plantgoed, dieren en hun voer, salaris van de boer, en mechanisatie. Elk lid neemt voor 1 tot 5 monden af van de boerderij. Hoe meer monden je afneemt, hoe hoger de wekelijkse contributie en hoe meer je te eten krijgt. Leden van de Herenboerderij in Boxtel betalen per mond ongeveer 11 euro per week, vegetariërs 6 euro.