Interview met Jordy Smits (boer bij Herenboeren De Groote Heide): ‘Ik kom thuis met meer energie dan ik ‘s ochtends mee weg ga’
Met luid gebrom komt boer Jordy de boerderij op gescheurd op iets dat op een in elkaar geknutselde brommer lijkt. “Zullen we?”, vraagt hij. We nemen plaats in de schuur op twee plastic stoelen omsingeld door landbouwgereedschap en bouwmaterialen. Jordy Smits (45) is een van de boeren van Herenboerderij De Groote heide. Samen met boer Bram Verhoeven runt hij de Herenboerderij. “Ik voel me vereerd dat ik met 16 hectare van deze aarde iets moois mag doen.”
Tekst & interview: Guusje van Hout – juni 2020
Jordy komt niet uit een boerengezin maar was vroeger graag aan het werk in de moestuin. Na de middelbare school is hij fotografie gaan studeren, na twee jaar is hij overgestapt naar de opleiding vrije kunst. Jordy heeft een tijdje in Noorwegen gewoond waar hij voor het eerst begon met boeren. “Ik heb de drang te creëren, de kunstacademie was daar een mooie plek voor, en de landbouw ook.” Op een eiland aan de Noorse kust begon hij zijn eigen boerderij: zijn ambitie was het hele eiland van groente, vlees en eieren te voorzien. Voor hij dit kon realiseren is hij echter terug naar Nederland verhuisd. “Nederland vibreert, Noorwegen is een beetje ingekakt.” Jordy kwam na zijn terugkomst in contact met mensen die de Herenboerderij De Groote Heide aan het opzetten waren. Ze waren opzoek naar een boer en zo werd Jordy boer op Herenboerderij De Groote Heide.
In het begin twijfelde Jordy wel of hij het aankon. In Noorwegen was de boerderij veel kleiner en deed hij meer met de hand. Op de Herenboerderij moet dat met de tractor. Jordy mist de verbinding met de planten en dieren. In Noorwegen had hij 20 kippen. Op de Herenboerderij heeft hij 244 kippen. “Het zijn voor mij gewoon 244 kippen terwijl ik in Noorwegen iedere kip kende.”
Daarnaast twijfelde hij of hij met zoveel mensen wilde werken. “Ik ben heel autonoom ingesteld. Wanneer ik ergens niet achter sta, doe ik het niet. Dat heb ik ook tegen het bestuur gezegd. De leden zijn heel enthousiast en zien graag zo snel mogelijk iets van het land komen. Ik vind dat ik als boer de vestiging van natuurinclusieve landbouw moet verdedigen.” Natuurinclusieve landbouw is een vorm van landbouw waarin je samenwerkt met de natuur, dit is het grootste uitgangspunt van Herenboeren Nederland. “Ik wil niet meegaan in het consumentengedrag van de gemeenschap. Een duurzaam bedrijf opstarten kost tijd. Je moet eerst de grond weer op orde krijgen.” Toch vindt hij het heel mooi om met mensen samen te werken. “Je kunt het niet alleen, we moeten het met z’n allen doen. Ik denk dat het aan mij is om aan de leden te vertellen dat wij geen supermarkt zijn maar een boerderij die tijd nodig heeft. Dat vind ik een mooie taak.”
Ondanks deze twijfels kon Jordy de baan niet afslaan. “Ik besefte dat dit eigenlijk wel een droombaan is. Wanneer ik het niet zou proberen, zou ik nooit geweten hebben hoe het is om boer te zijn op de Herenboerderij.” Jordy is blij met de baan. “Het is wel heel intens maar ik kom nog steeds thuis met meer energie dan ik ‘s ochtends mee weg ga.” Desondanks wil hij het niet heel lang blijven doen. “Ik ben echt iemand van de ervaringen, als ik de ervaring heb gehad wil ik weer iets anders. Ik doe dit niet voor de leden of het geld. Ik doe het omdat ik het wil ervaren.”
Het mooiste vindt Jordy dat hij zijn creativiteit kwijt kan in het werk. “Op een gemengd bedrijf van deze schaal moet je innovatief zijn en naar oplossingen zoeken. Het uitpluizen en verzinnen van oplossingen voor problemen die je tegenkomt vind ik heel mooi. De voormalige maïsakker die we nu gebruiken om onze groente te verbouwen kon je eerst beschouwen als een woestijn; er was geen sprake van een ecologische balans. We hebben mest toe moeten voegen om de akker bruikbaar te maken en we zijn nog lang niet klaar met balans creëren.” Ecologisch balans ontstaat als de grond een goede samenstelling heeft van belangrijke stoffen als zuurstof en stikstof. Ook moet er bodemdieren zoals wormen aanwezig zijn. “In Noorwegen was had de grond meer balans dus kwam ik veel minder problemen tegen. In Noorwegen had ik bijvoorbeeld nooit last van plagen, op de Herenboerderij wel. De Herenboerderij is een grotere uitdaging, dat vind ik leuk.” Jordy besteedt ook veel aandacht aan vormgeving op de boerderij. Zo werkt hij bijvoorbeeld graag met kleurcontrasten in de bedden.Bedden zijn ophogingen van grond waar de gewassen in groeien. “Het mag er ook wel mooi uitzien.”
Jordy is sinds kort bezig met het opstarten van een nieuwe Herenboerderij in Apeldoorn. “Ik werk 65 uur in de week maar ik heb een contract van 32 uur. Er is geen financiële mogelijkheid om meer uren te krijgen op De Groote Heide. Geert van der Veer (lees het interview met Geert van der Veer, hij staat te zwaaien op het veld.) was heel gecharmeerd van wat ik had opgezet in Soerendonk. In Apeldoorn willen ze een Herenboerderij beginnen maar er is nog geen boer. Daarom ga ik helpen met opzetten.”
Jordy hoopt dat er meer verbintenis ontstaat tussen de leden van de Herenboerderij en het land. “Ik hoop dat mensen zich realiseren dat het veel energie en tijd kost om verantwoordelijk om te gaan met je grond. Zo krijgen mensen het respect voor de draagkracht van de aarde misschien weer terug. Wij mensen blijven onderdeel van de natuur en daarom moeten we ons aanpassen aan de natuur. Ik vind dit wel een hele mooie manier om dat te doen. Samen met een gemeenschap een stukje aarde weer in balans brengen. Een stukje land dat nog wel 50 jaar mee kan en over 10 jaar vruchtbaarder is dan het de laatste 40 jaar is geweest.”