Vervolg Voedselveiligheidssysteem
Op zaterdag 19 september organiseerden we twee informatiesessies om jullie bij te praten over ons voedselveiligheidssysteem. Sindsdien zaten we niet stil: de bodemsensor is geplaatst en we hebben weer nieuwe analyses uitgevoerd. Ook hebben we contact gehad met Wageningen University & Research en geven we met dit ledenbericht de laatste informatie over het cadmiumgehalte in onze gewassen (spoiler alert: we hebben goed nieuws!) en kun je de video-samenvatting van de informatiesessie op 19 september j.l. bekijken.
Vele leesplezier!
Bodemsensor
Op 22 september is een bodemsensor op ons land geplaatst. Met deze sensor volgen we onder andere de zuurgraad (pH) van de bodem. De zuurgraad is belangrijk omdat bij een hoge pH (>6) de gewassen minder cadmium opnemen. De pH schommelt tussen de 6,5 en 7,0, wat op dit moment goed te noemen is. De komende periode zullen we dit in de gaten houden en bijsturen indien nodig.
Afbeelding: bodemsensor-resultaten van 18 oktober 2020
Nieuwe analyses
We lieten wederom een aantal gewassen analyseren die gevoelig zijn voor de opname van cadmium: prei, winterwortel en knolselderij. Daarnaast analyseerden we ook een spitskool, als referentie. De spitskool en prei vallen binnen de wettelijke norm en winterwortel zat rond de norm. De knolselderij viel echter op als uitschieter naar boven en was boven de norm. Om dit te begrijpen hebben we contact opgenomen met Wageningen University.
Wageningen University and Research
Wageningen University and Research (WUR) heeft veel ervaring met onderzoek naar mogelijke risico’s van cadmium in grond en opname door gewassen. Daarbij verscheen er ook een aantal rapporten specifiek over moestuinen in de Kempen. We hebben contact gehad met Dr. ir. P.F.A.M. (Paul) Römkens, werkzaam als Senior Onderzoeker bij Wageningen Environmental Research, een onderdeel van WUR, op het gebied van Milieukwaliteit en Voedselveiligheid. Hij heeft in het verleden veel onderzoek gedaan in de Kempen en daarbij zelfs ook op ons terrein monsters geanalyseerd (onze boerderij was immers een oude proefboerderij van de universiteit).
Knolselderij en schorseneren
Hij vertelde ons dat het ene gewas gevoeliger is voor de opname van cadmium, dan het andere. Ook wordt de opname van cadmium veelal lager als de zuurgraad laag is, dat wil zeggen bij een hoge pH. Een aantal gewassen blijkt echter ook bij lage gehalten aan cadmium in de bodem en normale pH toch relatief veel cadmium op te nemen: schorseneren en knolselderij. Deze twee gewassen zijn zo gevoelig dat je zelfs in vrijwel schone grond al een hogere waarde aan cadmium in het gewas vindt dan in de meeste andere gewassen. Mede om die reden is de EU-norm voor onder andere deze twee individuele gewassen hoger dan die voor bijvoorbeeld aardappel of bonen, voorbeelden van gewassen die weinig cadmium opnemen.
Omdat in onze tuin de gehalten aan cadmium licht verhoogd zijn hebben we daarom, uit voorzorg, besloten deze twee groenten voorlopig niet meer te telen. Daarnaast moeten we alert blijven bij spinazie en sla; ook dit soort (blad)gewassen nemen makkelijk cadmium op. De metingen die we nu hebben laten doen tonen echter aan dat spinazie en sla aan de normen voor cadmium voldoen. Door het laag houden van de zuurgraad (bekalken), organische mest te gebruiken en af en toe, uit voorzorg, te testen kunnen we deze groente gelukkig wel telen. Een algemeen advies is wel om groente goed te wassen, juist door gronddeeltjes die aan groenten kunnen blijven ‘plakken’, kunnen gehalten aan cadmium hoger zijn.
Risico-index
Het meest belangrijke punt dat we hebben geleerd is dat we niet moeten kijken naar alle individuele resultaten maar naar de totale blootstelling aan cadmium. Blootstelling betekent de hoeveelheid cadmium die wij binnenkrijgen. Dat is een betere maat voor de beoordeling van risico’s, zeker voor moestuineigenaren omdat wij alle groente van ons eigen land eten:
Knolselderij en schorseneren
Hij vertelde ons dat het ene gewas gevoeliger is voor de opname van cadmium, dan het andere. Ook wordt de opname van cadmium veelal lager als de zuurgraad laag is, dat wil zeggen bij een hoge pH. Een aantal gewassen blijkt echter ook bij lage gehalten aan cadmium in de bodem en normale pH toch relatief veel cadmium op te nemen: schorseneren en knolselderij. Deze twee gewassen zijn zo gevoelig dat je zelfs in vrijwel schone grond al een hogere waarde aan cadmium in het gewas vindt dan in de meeste andere gewassen. Mede om die reden is de EU-norm voor onder andere deze twee individuele gewassen hoger dan die voor bijvoorbeeld aardappel of bonen, voorbeelden van gewassen die weinig cadmium opnemen.
Omdat in onze tuin de gehalten aan cadmium licht verhoogd zijn hebben we daarom, uit voorzorg, besloten deze twee groenten voorlopig niet meer te telen. Daarnaast moeten we alert blijven bij spinazie en sla; ook dit soort (blad)gewassen nemen makkelijk cadmium op. De metingen die we nu hebben laten doen tonen echter aan dat spinazie en sla aan de normen voor cadmium voldoen. Door het laag houden van de zuurgraad (bekalken), organische mest te gebruiken en af en toe, uit voorzorg, te testen kunnen we deze groente gelukkig wel telen. Een algemeen advies is wel om groente goed te wassen, juist door gronddeeltjes die aan groenten kunnen blijven ‘plakken’, kunnen gehalten aan cadmium hoger zijn.
Risico-index
Het meest belangrijke punt dat we hebben geleerd is dat we niet moeten kijken naar alle individuele resultaten maar naar de totale blootstelling aan cadmium. Blootstelling betekent de hoeveelheid cadmium die wij binnenkrijgen. Dat is een betere maat voor de beoordeling van risico’s, zeker voor moestuineigenaren omdat wij alle groente van ons eigen land eten:
“De warenwetnorm voor cadmium in gewassen geldt in eerste instantie voor individuele gewassen, geteeld voor de commerciële markt. Voor de beoordeling van moestuinen is de norm voor totale blootstelling echter maatgevend”, aldus Paul.
Om de totale blootstelling te berekenen is een risico index ontwikkeld. Dat is een soort meetlat die aangeeft in welke mate de blootstelling aan cadmium onder of boven een specifiek norm ligt. Een risico-index van 1 geeft aan dat de inname precies gelijk is aan de norm, daar wil je dus onder blijven. Een waarde lager dan 1, of beter nog lager dan 0.5 betekent dat het eten van groenten uit de tuin veilig is. Paul heeft al onze metingen van cadmium in de bodem en gewassen gebruikt om te kijken wat de totale blootstelling is specifiek voor de gebruikers van de tuin:
“Ik heb de risico index voor jullie grond berekend en kom dan op een waarde van ongeveer 0,2 à 0.3 uit. Dat is daarmee normaal of laag te noemen, ofwel, op basis van dit model (wat grotendeels is gebaseerd op data uit jullie gebied, dus best wel betrouwbaar) zie ik geen reden om bepaalde gewassen niet te telen. Als je heel veilig wil zijn dan kan je dus overwegen om knolselderij en schorseneren niet te telen, maar zelfs als je dat wel doet en deze ook eet zal de meetlat (de risico index) niet hoger dan 0.5 worden.”, aldus Paul.
Deze uitkomst is dus erg geruststellend! We gaan dus door met het op peil houden van de pH en zullen, puur ter geruststelling en controle steekproefsgewijs gewassen laten analyseren.
Uitgifte knolselderij
Dit jaar hebben onze boeren erg veel tijd besteed aan het telen van knolselderij. En het resultaat mag er zijn, want ze staan er prachtig bij! En dat is nog niet eens zo eenvoudig op zandgrond. Nu blijkt dat de knolselderij boven de wettelijke norm valt. Echter kan het geen kwaad als je kijkt naar de totale inname van cadmium op basis van de risico index. Het bestuur heeft naar aanleiding van deze analyses en onderzoeken besloten de knolselderij dit jaar niet standaard uit te leveren, maar op individueel verzoek kunnen leden wel knolselderij afhalen. Door alle leden zo veel als mogelijk en eerlijk te informeren, laten wij iedereen hierin vrij om zelf hun keuze te maken.
Opname informatiesessie
Hieronder kun je de samenvatting van één van de informatiesessies op 19 september 2020 bekijken:
